Түсініктеме хат
Ойын бұл бала үшін ең маңызды іс-әрекет. Ойын арқылы баланың танымдық, шығармашылық, есте сақтау қабілеті, зейіні дамытады. Ортаға тез бейімделуі, бір-бірінің достық, қарым-қатынасы қалыптасады. №61 бөбекжайының педагоктері балаларды замауи инновациялық ойындарды ойнату арқылы баланың ой-өрісін, қабілетін дамытады. Алдарыңызда ұсынылып отырған:
- АҚТ,
- Коврограф-Воскобович,
- Зерттеу,
-Кюзенер ,
- Блок Дьенеша,
-Мнемотехника,
- Ұлттық асық ойындары
- Монтессори, Ф. Фребель түрлерін ұсынып отырмыз.
АҚТ. Мектеп жасына дейінгі балалардың өміріне компьютерді енгізудегі ең басты мақсат - олардың ақпараттық технологияларға толы қоғамдық өмірге психологиялық дайындығын қалыптастыру. Компьютерлік ойын бағдарламаларының өрістеуі себепті, компьютерлік ойындар бала өмірінде кеңінен қолданыс табуда. АҚТ - арқылы қоладанылатын ойындар әсерінен баланың оқуға аса қажетті ойлау, жады, қабылдау, таным белсенділігі психикалық процестері тез дамиды, байқағыштық, тапқырлық, талқылай білу тәрізді шығармашылық қасиеттерді талап етер. Ойын арқылы оқыту бағдарламасы баланың аталған зейінге тән қасиеттерді ойын көмегімен дамытуына мүмкіндік береді, бұл оның оқу іс-әрекетінде барынша ынталы да бейімді болуына жағдай жасайды. Оның үстіне баланың көру, есту, логикалық түрлері әрекет ететіні белгілі. Балалар бір ойынға өте қызықса, оны бірнеше мәрте қайталап ойнары анық. Сондықтан тәрбиешілеріміз ойындарды күнделікті қолданып отырады
Коврограф Воскобович Ойын – балалардың танымын, тіл байлығын, сөзбік қорын дамытудың ең тиімді жолы болып саналады. Мектепке дейінгі мекемеде ойынның бірнеше түрі (дидактикалық, театрлық, сюжетті- ролдік, қимылды т.б) кеңінен қолданылады. Біз өз іс тәжірибемізде Вячеслав Вадимович Воскобовичтің «Коврограф Воскобовича”, «Коврограф Ларчик” ойындарына сүйене отырып, ойындарды дамытудамыз. Бұл ойындардың мақсаты ойлау операцияларын дамыту болып табылады. Воскобович ойындары логикалық та, шығармашылық та ойлауды дамытады. Бала пішіндер мен түстерді үйренеді, заттарды әр түрлі белгілері бойынша салыстыру мен топтастыруды үйренеді. Сонымен бірге, геометриялық пішіндердің ар жағынан бала толыққанды образдарды көре алады, сол арқылы өзінің қиялы мен кеңістіктік ойлау қабілетін дамытады. Ойын алаңына тетіктерді орналастыру мен шамдарды құрастыру болса, ұсақ моторика мен қозғалыс үйлесімін жетілдіреді.
Зерттеу Балалар – қоршаған ортадан түрлі ақпараттарды жинай білетін зерттеушілер. Олар өздерінің әлемін бақылау және тәжірибе жасау арқылы түсіне алады. Балалардың білуге деген табиғи құмарлықтары танымға ауысады. Кішкентай балалардың зерттеу процесіне қатысқаны аса маңызды.
Ғылым орталығы балаға бағытталған бағдарлама үшін өте маңызды болып табылады, себебі оның басты қағидаларының бірі – өзіндік тәжірибе, сынақтар және ашылымдар арқылы оқыту.
Кішкентай балалар қандай «ашылымдарды» жасай алады? Шын мәнінде, ол өзіндік әрекеттер мен қарапайым тәжірибелер арқылы өзі үшін көптеген жаңалықтарды аша алады. Бұл әрекеттері балалар үшін жаңа білімдерге жетуге мүмкіндік береді. Бұл ересектерден көріп қайталаған немесе оның есінде қалған білімдерді қайталаудан өзге білімдер. Өзі үшін беймәлім нәрсені ашқан бала таңғалу мен қуаныш күйінде болады.
Кюизенер таяқшалары арқылы балалар үйренеді. Санауға арналған таяқшалар жинағы, "әртүсті таяқшалар", "түсті сандар" д.а. Жинақ төртқырлы, 10 түрлі түстен және ұзындықтары 1 -10 см таяқшалардан тұрады. Кюизенер таяқшалары ұзындықтары бірдей, түстері де бірдей болып, нақты санды білдіреді. Таяқша ұзын болған сайын, сандық мағынасы да үлкен болмақ. Өндірушілердің шығаратын Кюизенер таяқшалары сан бойынша, түстік гамма және материал бойынша ерекшеленеді. (ағаш немесе пластмасса). Алғашқыда, қарапайым жинақ - 116 таяқшаны қолдануға болады. Онда 25 ақ таяқша, 20 қызғылт, 16 көк, 12 қызыл, 10 сары, 9 күлгін, 8 қара, 7 күлгін, 5 көгілдір және 4 қына сары таяқша бар. Кюизенер таяқшалары негізінен, 1-7 жас аралағындағы балаларға арналған.
Блок Дьенеша Логикалық блоктарды балаларды блоктар арқылы ойната отырып, оларға нысандардың түсін, пішінін, көлемін ажыратуға үйретуде, балалардың ойлау әрекеттерін дамытады (сараптама, салыстыру, боптау, жалпылау), логикалық ойлау, шығармашылық қабілеттерін және танымдық қабілеттерін (қабылдау, есте сақтау, наразға алу, елестету) жетілдіреді. Дьеныштің блоктарымен ойнай отырып, бала әртүрлі заттық әрекеттер жасайды (бөлу, белгілі ережемен орналастыру, қайта орналастыру және т.б.).
Дьеныштың логикалық блоктары 48 геометриялық фигуралардан тұрады:
а) төрт пішінді (дөңгелек, үшбұрыш, төртбұрыш, тіктөртбұрыш);
б) үш түсті (қызыл, көк және сары);
в) екі көлемді (үлкен және кішкентай);
г) қалыңдығының екі түрі болады (жуан, жіңішке).
Жинақта бірдей бір де бір фигураны кездестірмейсіз. Әрбір геометриялық фигура төрт ерекшелігімен беріледі: пішіні, түсі, көлемі, жуандығы. Осы блоктармен ойнау балаларды қызықтырады, дамытады.
Мнемотехника - тіл дамытуда тиімді есте сақтау, оны дұрыс жеткізе білудегі әдіс пен тәсілдер жүйесі. Балалардың тілін дамытуда педагоктер әрдайым мнемотехниканы қолданады. Баланың келесі дағдыларын қалыптастырады.
1.Сөздік қорларын байытады
2.Сөздің дыбыстық жағын дұрыс айтуға үйретеді
3.Сөйлем, әңгіме құрастырады
4.Әңгімені құрастырады
5.Жұмбақтарды жасыру және жауабын табады
6.Тақпақтарды жаттауға көмектеседі.
Құрылған кесте балаларға өз бетінше заттың ерекшеліктерің байқауға, олардың айтылу кезегін белгілеуге көмектеседі. Балалардың сөздік қорын байытады. Ең бастысы – көрнекілік, тірек-сызба, бейнелеген суретіміз балаға түсінікті болу қажет.
Ұсынылып отырған М.Монтессори, Ф.Фребель сыйлары» оқу-әдістемелік кешені (4-5 жастағы балаларға арналған) ҚР мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті стандартының талаптарын жүзеге асырады. Жаңа үлгілік бағдарламасының «Таным» білім беру саласындағы мақсаты мен міндеттерін орындайды. Күннің екінші жартысында вариативтік бөлімде тәрбиеленушілердің танымдық, шығармашылық қабілеттерін дамытумен қатар, өздерін еркін ұстау, сөздік қорларын молайту, логикалық ойлау қабілеттерін дамытуға бағытталған құрал
М.Монтессори, Ф.Фребель технологияның әр түрлі әдістерін қолдана отырып, балаларға жаңа мәлімет беріп, салыстыруға, ізденуге, өз ойын айтуға бағыттау арқылы тәрбиелік, дамытушылық, оқыту мақсаттарға жеткізу. Әр түрлі ойындармен қолдана отырып, балаларды ынталандыруға көздедік
- Қарапайым зерттеуге қызығушылық пен әуестік танытады;
- Бала өз бетімен ізденуге үйренеді;
-Құрылыс бөлшектерін ажыратады және атайды, олардың құрылымды қасиеттерін ескере отырып қолданады;
- Баланың жеке басына ізгілік қарым- қатынас, бала мен тәрбиеші арасындағы өзара түсінушілік, ынтымақтастық қарым қатынас жасау;
- Танымдық және шығармашылық қабілеттерін балалардың белсенділігі артады;
- Оқу материалына баланы қызықтыратындай мәселе туындайды;
- Бала оқытуды өмір мен және еңбегімен байланысуы қалыптасады;
- Баланың танымдық күші қалыптастырылады және дамытылады. Фребель сыйларының біздің әріптестеріміз сіздерге практикада қалай қолдануға болатынын көрсетеді. М.Монтессори, Ф.Фребель сыйлары (4-5 жастағы балаларға арналған) атты ОӘК мектепке дейінгі білім беру ұйымдарының педагогтарына арналған. Мектеп жасына дейінгі балаларды дамыту мәселесі мемлекеттік саясаттына жырамас бөлігі болып отыр. Сондықтан мектепке дейінгі балаларды оқыту мен тәрбиелеудің негізгі мақсаты – баланың жеке басының қалыптасуымен дамуы болып отыр.
Жаңа инновациялық технологияларды пайдалану - білім сапасын арттырудың негізгі шарты. Осы инновациялық технологияларды қолдану арқылы жеке тұлғаның жан-жақты дамығанын, ой-өрісінің кеңейгендігін, ортада өзін ұстауы байқадық. Ойындар балаларды қызығушылық тудырды, дағдыларын жетілдірді.
Асық ойындары Елбасы өз сөзінде: «Біз өзіміздің ұлттық мәдениетіміз бен дәстүрлерімізді осы әр алуандығымен және ұлылығымен қосып қорғауымыз керек, мәдени игілігімізді бөлшектеп болса да жинастыруымыз керек. Қазақстан тамыры терең жайылған ұлы тарихы бар ел екенін көрсете және дәлелдей отырып, дүниежүзілік аренада біз елімізді рухани қабат арқылы паш етеміз» деп атап көрсетеміз. Ал «Мәдени мұра» бағдарламасы осы бір тарихи мақсатқа жетудегі алғашқы нақты қадам. Ендеше, ұлттық мәдениетке ерекше маңызы бар, қазақ халқының мәдени мұрасы саласындағы «Киіз үй – көшпенділердің баспанасы» жобасының әр қырынан ашып іске асыру және тамырларымызды одан әрі зерттеп, ұлан-ғайыр жеріміздің мәдениеті мен тарихын көрсетеміз. Асық ойнының ұмытылып, мүлде ойналмай, ережелерінің сақталмай, ойнаудың өзіндік сырларының ( техникасының) жоғалып бара жатқандығын басты назарда ұстау, ұлттық байлығымызға лайықты деңгейде көңіл бөлу керектігін дәріптеудеміз. Өткенді зерделеп, келешек ұрпаққа насихаттаймыз. Қазақтың ұлттық ойынын меңгертеміз. Асық ойыны – біздің ұлттық спортымыздың бір түрі. Асық ойыны-қазақ халқының дәстүрлі ұлттық ойыны. Халқымыз асықты қастерлеген. Біз пәлен ғасырдан бері мал шаруашылығымен айналысып, малға қатысты мәселенің бәрінің майын ішкен халықпыз. Өмір салтымыз, әдет-ғұрпымыз төрт түлік малға мейлінше байланысты. Қаншама атау, ұғым-түсінік, таным мен пайым соған қатысты.Одан өрбитін сөз де, мақал-мәтел де жеткілікті. Мысалы, қазақта «Асығың алшысынан түссін» деген ізгі тілек бар.Ол сәті түсіп,жол болып тұрғандығын білдіреді. Сондай-ақ халықтың «Қой асығы демеңіз, қолға жақса сақа тұт, жасы кіші демеңіз, ақылы асса аға тұт» дегеніне түсінген адамға астарында үлкен мән жатыр.
https://www.youtube.com/watch?v=VWYiqmszfmY&t=9s
АҚТ
{gallery}--0/16{/gallery}
Воскобович
{gallery}--0/17{/gallery}
Зерттеу
{gallery}--0/18{/gallery}
Коврогроф
{gallery}--0/19{/gallery}
Кьюзененр таяқшалары
{gallery}--0/21{/gallery}
Логикалық блок Дьенеша
{gallery}--0/22{/gallery}
Мнемокесте
{gallery}--0/23{/gallery}
Монтессори
{gallery}--0/24{/gallery}
Ұлттық асық ойыны арқылы балалардың танмыдық білімін арттыру
{gallery}--0/25{/gallery}
Фребель
{gallery}--0/26{/gallery} {gallery}--0/1{/gallery}
